antikolinesterazlar kolinesteraz enzimini inhibe eden ilaçlar inhibisyonun reverbisl ve irreverbisl olmasına göre iki grupta incelenmektedir kolinerjik asetilkolin birikimine neden olarak muskarinik ve nikotinik etkiler gösterir. reversibl inhibitörler karbamilli grup tersiyer amin grubu içeren ve sssne geçebilenler fizstigmin takrin donepezil rivastigmin neostigmin pridostigmin ambenonyum demekaryum edrofonyum ve distigmin kuvarterner amin grubu içerir ve sssne geçemez neostigmin doğrudan nikotinik reseptörleri uyarabilme özelliğine sahiptir reversibl inhibitörler enzimin anyonik ve esteratik bölgelerine bağlanır ve karbamiller en kısa etkili inhibitör edrofoyum en uzun etkili inhibitör distigmin uzun etkili ambenonyum ırreversibl inhibitörler fosfatlı antikolinesterazlar bunlar organofosfat bileşikleridir kan beyin bariyerini geçebilir ve santral etkiler oluşturabilirler etki süreleri reversible inhibitörlere göre daha uzundur tarım alanında kullanılan insektisidler malatyon paratyon glokom tedavisinde göze lokal olarak uygulanan ekotiofat diizopropilflorof osfat dfp antihemintik etkisi olan metrifonat kolinesteraz inhibitörlerinin farmakolojik etkileri parasempatomimetik etkiler myozis akomodasyon spazmı diyare parasempatomimetiklerden farklı olarak sempatik gangliyonlardaki ve adrenal medulladaki nikotinik reseptörlerin uyarılması nedeniyle kan basıncında yükselmeye neden olabilir çizgili kaslarda fasikülasyonlar meydana gelir sss etkileri solunumu uyarır vazomotor merkezi uyararak kan basıncını yükseltir kolinomimetiklerin endikasyonları nörojenik mesane betanekol kronik açık açılı glokom tedavide beta blokörler parasempatomimetikler pilokarpin en sık kullanılan ilaçtır fizostigmin adrenalin karbonik anhidraz inhibitörleri kullanılır parasempatomimetiklerin buradaki etkisi siliyer kası kasmalarına bağlıdır dar açılı glokom parasempatomimetikler ve karbonik anhidraz inhibitörleri tercih edilir gerekirse cerrahi müdahale yapılır atropin ve fenotiazin grubu nöromeptikler gibi santral etkili antikolinerjiklerle meydana gelen zehirlenmeler iv fizostigmin refluks özüfajit betanekol atropin zehirlenmesinin teşhisi hastaya metakolin verildikten sonra aşırı terleme meydana gelir postoperatif ileus ve mesane atonisi neostigmin ve betanekol tedavide kullanılır kompetetif tipte nöromuskuler blokaj yapan ilaçların kürar ve benzeri ilaçlar etkisini ortadan kaldırmak için neostigmin edrofonyum alzheimer hastalığının erken dönemleri fizostigmin rivastigmin myastenia gravis tedavisi tedavide neostigmin pridostigmin veya distigmin kullanılır diğer ilaçlar efedrin potasyum klorür glukokortikoidler azatiopürin tedavi sırasında bazen hastalık belirtileri tekrar ortaya çıkabilir bu durum ilaç dozunun yetersizliğine myastenik kriz veya dozun fazlalığına kolinerjik kriz bağlı olabilir hastaya iv yoldan edrofonyum verildiğinde belirtiler düzeliyorsa myastenik rriz söz konusudur ilaç dozu yükseltilir belirtiler daha da şiddetleniyorsa hasta kolinerjik krizdedir ilaç dozu fazla gelmiştir doz düşürülür alzheimer tedavisi fizostigmin kontrollü salınımlı tabletleri kullanılır takrin hepatotoksik etkisi kullanımını kısıtlanmaktadır ataksiye yol açar presinaptik uçtan asetilkolin salıverilmesini de azaltır donepezil yan etkileri bulantı kusma daire uykusuzluk kas krampları rivastigmin nöronlarda beta amiloid birimini engellemesi nedeniyle tedavide tercih edilir kognitif fonksiyonlar üzerinde olumlu etkisi vardır hastalar bu ilacı oldukça rahat tolere eder e vitamini melatonin ve selejilin gibi antioksidan maddelerin de tedavide yararlı olduğu bildirilmiştir organofosfat bileşiği içeren insektisidlerle zehirlenmebelirtiler parasempatik etkinliğe bağlı belirtiler terleme myozis akomodasyon spazmı görme bozukluğu ishal bradikardi hipotansiyon idrar tutamama sss konuşma güçlüğü konfüzyon reflekslerde bozulma ataksi konvülziyon çizgili kaslarda fasikülasyon güçsüzlük istem dışı hareketler bazı olgularda zehirlenmeden yaklaşık iki dört hafta sonra polinöropati ve felç görülür felçler önce gevşek sonar spastiktir ve ekstremitelerin distalini tutar tedavi ilk yapılacak işlem hastanın zehirle temasının kesilmesidir solunum yolu açık tutulur gerekirse mekanik solunum yaptırılır oksijen verilir zehirlenmede ölüm nedeni solunum yetmezliğidir atropin muskarinlik reseptörleri bloke eder iv veya im yoldan iki dört mg olarak başlanır üç sıfır dakikada bir iki mg dozunda ağız kuruluğu flushing gibi belirtiler ortaya çıkana kadar verilir pralidoksim pam obidoksim organofosfat bileşiklerini enzimden ayırarak enzimi yeniden aktive eder bir gr iv erken dönemde kullanılmalıdır aksi halde etkisidir atropinden farkı santral sinir sistemine geçememesidir parasempatolitik antikolinerjik ilaçlar antimuskarinlik ilaçlar muskarinik reseptör blokörleri tüm muskarinik reseptörlere afiniteleri eşittir kuvaterner amin yapındaki bileşikler metantelin propentelin dışındakiler nikotinik reseptörleri etkilemez en kolay bloke edilen muskarinik reseptörler tükrük ter ve solunum yollarının mukozasında bulunan bezlerdir antimuskarinik etkiye en dayanıklı hücreler midede asid salgılayan hücreler atropin belladon alkaloididir etkisi yaklaşık üç dört saat kadar devam eder en geç ortadan kalkan etkisi midriyazisdir yirmi dört saat skopolaminden en önemli farkı sedasyon yapmamasıdır sistemik etkileri kvs kan basıncında bir değişiklik yapmaz düşük dozlarda bradikardi yüksek dozlarda vagal tonusun ortadan kalkması sonucu taşikardiye neden olur kalpte atrioventriküler av iletimi hızlanıdırır ektopik atımlara neden olabilir bradikardi ve av blok tedavisinde kullanılır ciltte kızarma flushing oluşan vazodilatasyona ve histamin salıverilmesinde artışa bağlıdır göz midriyazis fotofobi silyer aksı gevşetir lensin bombeliği ve kırıcılığı azalır yakın görme bozulur sikopleji akomodasyon felci göz yaşı salgısını azaltır gözde kuruluğa neden olur dar açılı glokomda glokom krizine neden olur kontrendikedir üveit ve irritte sineşiyi ortadan kaldırmak için kullanılır dış salgı bezleri ağız kuruluğu ciltte kuruluk terlemenin inhibe edilmesi nedeniyle hipertermi görülür gis peristaltizm azalır kontipasyon mide asid salgısı etkilenmez sfinkterleri gevşetir antispazmodik olarak kullanılır sss ajitasyon deliryum idrar retansiyonu atropinin endikasyonları sikloplejik etkisi nedeniyle lensin refraksiyon kusurlarının ölçülmesi üveit ve iritte oluşan sineşi mesane ve gisdte antispazmodik olarak organofosfat bileşikleri ve mantar zehirlenmeleri ameliyat öncesinde sekresyonları azaltmak için bradikarid av blok parkinson hastalığı belirgin vagal deşarj görülen myokrad infaktüsü olguları kontrendikasyonları dar açılı glokom prostat hipertrdofisi ileus barsak ve mide atonisi atropin zehirlenmesi hastanın görünümü kemik dara kuru yarasa kadar kör pancar kadar karımızı atropin zehirlenmesinde iv fizostigmin kullanılır skopolamin atropinden farkı sedasyon yapması amnezi oluşturması ve kısa süreli hafızayı bloke etmesidir toksik dozlarda atropin ve skopolamin ajitasyon ve konfüzyona neden olur diğer santral etkili antikolinerjikler triheksifenidil biperiden benztropin sikrimin parkinson tedavisi ve nöroleptiklerin yan etkilerinin ortadan kaldırılması amacıyla kullanılmaktadır belladon alkaloidlerinin sentetik analogları oftalmik solüsyonlar şeklinde sikloplejik ve midriyatik olarak kullanılanlar homatropin ökatropin siklopentolot tropik amid antispazmodik etkililer oksifensiklimin piperidolat adifenin kuvarterner amin bileşikleri metantelin propantelin ipratropium bromür hysin butilbromür butilskopolamin sentetik maddelerdir sssne giremezler sempatik ve parasempatik gangliyonlardaki nikotinik reseptörleri de bloke eder postüral hipotansiyon idrar retansiyonu ve impotens gibi belirtilere neden olur yüksek dozda nöromüsküler blok da yapabilir butilskopolamin mesane spazmı gıs spazmı ve biliyer spazm tedavisinde tercih edilir ipratropium astım kronik bronşit ve amfizemli hastalarda kriz tedavisinde kullanılır diğer antikolinerjiklerden farkı mukosiliyer transoprtu bozmamasıdır glikopirolat tükrük salgısını inhibe edici etkisi atropinden yüksektir atropine göre daha az taşikardi yapar preanestezik medikasyonda iv uygulanır propantelin nörojenik mesane ve enürezis nokturna tedavisinde kullanılır selektif etkisi parasempatolitiktir pirenzepin telenzepin tip bir muskarinik reseptörlerin mbir blokörüdür mide parietal hücrelerinden asid salgılanmasını güçlü bir şekilde inhibe eder ülser tedavisinde fazla tercih edilmez hipertansiyon tedavisi diüretikler en çok tiyazid grubu diüretikler klorotiyazid hidroklorotiyazid veya tiyazid benzeri diüretikler klortalidon indapamid metozalon tercih edilir konjestif kalp yetmezliği veya kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda ise furosemid tercih edilir etki mekanizması sıvı hacmini ve periferik damar direncini azaltır vazodilatör etkileri damar düz kas hücrelerinde na ve ca miktarını azaltmalarına bağlıdır adrenerjik nöron blokörleri rezerpin guanetidin guanadrel diğer antihipertansif ilaçlarla beraber kullanılır tek ilaç kullanacak hastalarda tercih edilmez rezerpin yan etkileri sedasyon ve konsantrayon gerektiren işleri yapmada güçlük en sık depresyon intihara eğilim burun tıkanıklığı baridakirdi ortostatik hipotansiyon peptik ülser oluşumu ve ülser kanaması konvülziyon eşiğinde düşme mide barsak kanalının motilitesinde artışa bağlı diyare ve mide asit salgısındaki artışa bağlı peptik ülser oluşturabilir ejakülasyon ortadan kalkabilir guanetidin etki mekanizması nöronal up take yoluyla adrenerjik sinir ucuna alınır ve sinir uçlarında veziküller içerisine girerek noradrenalinin yerini alır ve aderenjik sinir ucunda membran stabilize edici etki gösterir ilaç etkileşimler nöronal uptakei boke eden trisiklik antidepresanlar kokain fenokbisenzamin gibi ilaçlarla alınırsa guanetidinin etkinliği guanetidin indirekt etkili sempatomimetikler olan tiramin ve amfetaminin etkisini aderenerjik reseptör blokörleri beta adrenerjik reseptör blokörleri kalp hızında ve kalp debisinde azalmaya neden