Vào một ngày cuối đông năm Kỉ Mão, vị Hoàng đế nếm đủ mùi gian lao cũng như vinh quang tột đỉnh bị cảm. Bệnh ngày một nặng, tuy ông chưa đầy 60. Các loại thuốc quý nhất được ngự y đem ra dùng đều vô hiệu. Ngày 18 tháng Chạp nhà vua bỗng tỉnh táo, truyền Thái tử Đảm, Tả quận công Lê Văn Duyệt đứng đầu ban võ, Thượng thư bộ Lễ Phạm Đăng Hưng đứng đầu ban văn vào nhận di mệnh. Vua bình thản tỏ ý biết mệnh mình đã hết, nhờ cậy các đại thần thân tín gắng sức phù tá tân vương. Sau đó ngài nắm tay Thái tử bảo: "Công xây dựng cơ nghiệp rất gian nan, con từng trông thấy. Nay việc lớn thiên hạ đã định, ta yên lòng chẳng cần dặn gì thêm. Duy một điều con cần ghi nhớ, ngày sau phải cẩn thận, tránh gây sự với ngoại bang" (ý nói các nước phương Tây). Giờ Tí ngày 19 tháng Chạp, vua băng. Thái tử Đảm lên ngôi, lấy hiệu là Minh Mạng. Tuy đã chính vị, nhưng tân vương vẫn bị ám ảnh khôn nguôi vì sự tồn tại của hoàng tôn Đán, chỉ kém mình 5 tuổi, ngày càng có vẻ đĩnh đạc và quán xuyến công việc. Ông lo ngay ngáy, biết đâu, một ngày nào đó dòng đích của hoàng tử trưởng, từng được phong làm Thái tử lại trỗi dậy, đè bẹp dòng thứ của mình. Một dịp may đã đến với ông. Năm 1833, Lê Văn Khôi - con nuôi của cố Tổng trấn Lê Văn Duyệt - ở Gia Định làm phản, tự xưng là Đại nguyên súy, đặt các quan chức như một triều đình riêng, chỉ trong một tháng lấy được cả sáu tỉnh Nam Kì. Để tạo danh nghĩa, Khôi tuyên bố mục đích của mình là giành lại vương quyền cho dòng trưởng của Hoàng thái tử Cảnh. Song đây lại chính là cái cớ để vua Minh Mạng loại bỏ đối thủ đáng ngại nhất của mình. Trước khi mang quân đánh dẹp Lê Văn Khôi, ông kết án dòng trưởng đã tư thông với giặc nên ra lệnh giết cả các cháu ruột lẫn chị dâu là vợ Nguyễn Phúc Cảnh. Nếu Hoàng đế Gia Long có linh thiêng, ở nơi chín suối không biết ông sẽ vui hay buồn đây? Ông hài lòng về sự "quyết đoán" của người con thứ tư, hay xót thương cho phận hẩm của người con cả, chết rồi mà vợ con vẫn còn bị vạ lây... Nguồn: Sử ta chuyện xưa kể lại (tập 4) - NXB Kim Đồng